Linh mục Thomas J. Reese, Chủ tịch USCIRF phát biểu tại buổi công bố đề án Tù nhân Lương tâm tại Quốc hội Hoa Kỳ, 6/4/2017.
Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ (USCIRF) hôm thứ Năm 6/4 phát động dự án Tù Nhân Lương Tâm Tôn Giáo (TNLTTG). Dự án này nêu bật trường hợp các cá nhân bị bỏ tù chỉ vì đã hành sử quyền tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng của họ, cũng như các điều kiện tại một quốc gia đã dẫn đến việc bỏ tù các tù nhân lương tâm. Trong các trường hợp được nêu lên có trường hợp của Mục sư Nguyễn Công Chính và bà Trần Thị Hồng. Dự án TNLTTG sẽ cung cấp dữ liệu cho các cơ quan Hành Pháp Hoa Kỳ để vận động đưa Việt Nam trở lại vào danh sách Các nước phải Quan tâm Đặc biệt (CPC).
Rõ ràng Việt Nam đang đối diện với nguy cơ có thể bị đưa trở lại danh sách các nước đáng quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo lần thứ hai vào năm 2017.
USCIRF website giới thiệu hồ sơ Mục sư Nguyễn Công Chính và bà Trần Thị Hồng
Trong phúc trình về tự do tôn giáo quốc tế năm 2016 do USCIRF công bố, Việt Nam vẫn tiếp tục bị xếp vào danh sách các nước chưa có tự do tôn giáo và cần bị theo dõi sát sao vì những hoạt động vi phạm tự do tôn giáo được chính phủ bật đèn xanh.
Trong phúc trình đánh giá tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam để xét có nên đưa Việt Nam vào CPC vào tháng 2 vừa rồi, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế kết luận: “Chắc chắn là Việt Nam đã có cải thiện các điều kiện về tự do tôn giáo trong hơn 40 năm từ khi cộng sản nắm quyền, và cả trong 10 năm từ khi được đưa khỏi danh sách CPC, nhưng những vụ vi phạm quyền tự do tôn giáo vẫn tiếp diễn đã khiến Việt Nam hội đủ các yếu tố để bị đưa vào danh sách CPC theo các tiêu chuẩn của Đạo luật Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ - IRFA.”
Bản cáo cáo này viết tiếp: “Sự kiện Việt Nam bị đưa vào danh sách CPC trong một thời gian ngắn mà thôi cho thấy việc chỉ định CPC đi kèm với thỏa thuận có tính ràng buộc nhằm thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, dù cho không củng cố được những cải thiện về tự do tôn giáo về lâu về dài.”
Theo Đạo Luật Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế IRFA, chính phủ Hoa Kỳ phải đưa vào danh sách CPC các chính quyền nhúng tay vào hoặc dung túng cho các vụ vi phạm tự do tôn giáo.
Hòa thượng Tích Không Tánh thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất cho VOA biết ông tán thành với quyết định của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ về việc đưa Việt Nam trở lại CPC:
“Việc Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ tới bây giờ mới đề nghị Việt Nam vào CPC, theo tôi là quá trễ rồi.”
Đồng Chủ tịch của Hội đồng Liên tôn Việt Nam và là trụ trì chùa Liên Trì ở Thủ Thiêm, ngôi chùa bị chính quyền quận 2, thành phố Hồ Chí Minh cưỡng chế vào tháng 9 năm ngoái, chia sẻ thêm về tình hình tự do tôn giáo Việt Nam sau khi Việt Nam được rút ra khỏi CPC trong hơn 10 năm:
“Sau khi Việt Nam được rút ra khỏi CPC, phải nói rằng tình hình đàn áp tôn giáo càng nặng nề và tầm trọng hơn. Tất cả những nhóm tôn giáo độc lập, chân truyền, truyền thống đều bị đán áp, bị cô lập, bị bách hại, bị khủng bố, bị bao vây, bị phong tỏa."
Sau khi Việt Nam được rút ra khỏi CPC, phải nói rằng tình hình đàn áp tôn giáo càng nặng nề và tầm trọng hơn. Tất cả những nhóm tôn giáo độc lập, chân truyền, truyền thống đều bị đán áp, bị cô lập, bị bách hại, bị khủng bố, bị bao vây, bị phong tỏa.
Tháng 9/2004, lần đầu tiên chính phủ Hoa Kỳ đã đưa Việt Nam vào danh sách CPC do đã vi phạm tự do tôn giáo một cách “có hệ thống, liên tục và kinh hoàng.” Vào tháng 11/2006, Việt Nam được đưa ra khỏi danh sách này, khi đó dường như Việt Nam thể hiện một số nhân nhượng về nhân quyền và tôn giáo và mong muốn được tham gia vào Tổ chức Thương mại Quốc tế WTO.
Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng tán thành việc đưa Việt Nam vào lại CPC:
“Tôi cũng đồng ý với vấn đề đưa Việt Nam vào lại CPC. Từ khi Việt Nam được tham gia vào Hội đồng Nhân quyền LHQ với nhiều cam kết, hứa hẹn, nhưng thật sự Việt Nam không có những cải thiện về nhân quyền, trong đó có tự do tôn giáo, mà ngày càng vi phạm trầm trọng hơn. Mới đây Việt Nam tiếp tục ban hành Luật Tín ngưỡng Tôn giáo ngày càng siết chặt tự do tôn giáo nhiều hơn.”
Cùng ý kiến với Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng, ông Nguyễn Văn Điền, Hội Trưởng Trung Ương Giáo Hội Phật giáo Hòa Hảo Thuần Tuý, cho rằng việc trở lại CPC sẽ là cơ hội gây áp lực để Việt Nam cải thiện tự do tôn giáo tốt hơn:
“Các cơ quan chức năng của quốc tế có thẩm quyền đã nhìn thấy rất rõ rệt. Chúng tôi là người tu hành, chúng tôi không muốn làm khổ ai, nhưng nếu không cho họ một bài học như vậy thì chắc chắn rằng họ sẽ còn nặng tay hơn đối với tôn giáo nói chung và với Phật giáo Hòa Hảo nói riêng. Vì thế chúng tôi tán thành.”
Tháng trước, khi công bố tài liệu tổng kết tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam nhân đánh dấu 10 năm chính phủ Hoa Kỳ ngưng chỉ định Việt Nam là quốc gia phải quan tâm đặc biệt (CPC), Linh mục Thomas Reese, Chủ Tịch USCIRF phát biểu rằng: "Nếu Việt Nam không thực thi những cải cách về tự do tôn giáo nhất quán với các tiêu chuẩn quốc tế, USCIRF sẽ tiếp tục kêu gọi chỉ định Việt Nam là quốc gia CPC.
Ông Thomas J. Reese nói thêm: “10 năm sau khi Bộ Ngoại Giao rút Việt Nam ra khỏi danh sách CPC, tình hình tự do tôn giáo ở nước này đang ở một thời điểm bước ngoặt. Trong khi tình hình đã cải tiến trong một số trường hợp, những vi phạm tôn giáo trầm trọng vẫn tiếp diễn và không phù hợp với chuẩn mực quốc tế.”
